Położenie

Uważana do niedawna za prowincjonalny przysiółek Zakopanego, w ostatnich latach Olcza rozwija się coraz szybciej i zyskuje na znaczeniu, w czym ogromną rolę odgrywa kościół Księży Misjonarzy, stanowiący niejako centrum dzielnicy. Od kilku lat na Olczy zatrzymuje się coraz więcej turystów.

Olcza usytuowana jest we wschodniej części Zakopanego, między Bachledzkim Wierchem i Antałówką z jednej strony, a Olczańskim Wierchem i Cyrhlą z drugiej. Od południa Olcza sąsiaduje z zakopiańską dzielnicą Bystre i Tatrami, z którymi łączy ją Potok Olczyski. Wypływa on z Wywierzyska Olczyskiego na Polanie Olczyskiej, płynie przez całą Olczę i wpada do Zakopianki na Ustupie. Północną granicę Olczy stanowi szosa, łącząca Zakopane z Nowym Targiem.

Olcza ma w zasadzie jedną ulicę, biegnącą przez całą osadę z południa na północ. Nosi ona nazwę Droga do Olczy. Adresy jednakże wyznaczają osiedla – dawne siedziby rodów góralskich, od których osiedla biorą swe nazwy; od południa są to: Pardałówka, Zajączyniec, Oberconiówka, Huty, Mrowce, Gawlaki, Piszczory, Janosówka, Walkosze, Galicówka, Topory, Stary Młyn, Klusie, Stachonie, Rybkówka, Wojdyły, Frączkówka, Ustup. Od wschodu do Olczy przylegają osiedla: Hrube Wyżnie i Niżnie, Toporowa Cyrhla, Wyskówki i Zoniówka – do niedawna złączone z Olczą w jednej administracji parafialnej.

Na Olczy mieszka ok. 1800 osób. Zdecydowana większość z nich to rdzenni górale. Większość pracujących zatrudniona jest w Zakopanem. Część zajmuje się wyrobem pamiątek regionalnych i innymi formami pracy nakładczej. Coraz większe znaczenie ma turystyka.

Do parafii olczańskiej należą obecnie mieszkańcy osiedli: Frączkówka, Galicówka, Gawlaki, Huty, Janosówka, Klusie, Nrowce, Oberconiówka, Piszczory, Rybkówka, Stachonie, Stary Młyn, Topory, Walkosze i Wojdyły. Już w 1963 r. osiedle Ustup zaliczone zostało do rektoratu – obecnie parafii – Harenda. W latach 1955-84 Jaszczurówka, wraz z piękną Witkiewiczowską kaplicą i kilkunastoma domostwami, włączona była do parafii na Olczy i w tym czasie (1978-82) staraniem proboszcza ks. Jana Kowalika wykonany został gruntowny remont konserwatorski kaplicy.

W początkach 1984 r. utworzono nową parafię na Cyrhli, skutkiem czego z olczańskiej parafii wyłączono wówczas osiedla: Jaszczurówka, Chłabówka, Cyrhla, Hrube, Wyskówki i Zoniówka.

Od 1919 r. na terenie Olczy, obok kościoła znajduje się dom Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP (Starowiejskich). Większość olczan żyje w bliskim związku z parafią i Kościołem. Przeszło 90% mieszkańców – w różnych formach – uczestniczyło w budowie nowej świątyni. Wielką pomoc, w istocie decydującą dla ukończenia dzieła, okazali polscymisjonarze w USA – księża Józef Szpilski, Walenty Pieczka i Jan Sobótka oraz we Francji – ks. Jan Socha, a także polscy parafianie w Ameryce i we Francji, gdzie olczański proboszcz ks. Jan Kowalik parokrotnie prowadził rekolekcje i misje. Wiele serca i pomocy materialnej udzielili przyjaciele budującego się kościoła z całej Polski. Pewne znaczenie miały również sumy ofiarowywane na rzecz kościoła podczas występów Parafialnego Zespołu Góralskiego „Giewont”. Zespół ten powstał w 1981 r. z inicjatywy ks. proboszcza Jana Kowalika. Instruktorem był wówczas prezes Związku Podhalan Franciszek Bachleda Księdzulorz. „Giewont” ubogacał swoimi występami przede wszystkim uroczystości parafialne, prezentował też folklor podhalański w wielu miejscowościach Polski, a także odbył kilka tournee po Europie Zachodniej (Austria, Włochy, Francja, Niemcy); był także na Watykanie, gdzie został przyjęty na specjalnej audiencji przez Ojca Świętego Jana Pawła II. W 1984 r., na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich, zespół zdobył m.in. nagrodę dziennikarzy. W salach dolnego kościoła działa filia zakopiańskiej Szkoły Muzycznej im. Mieczysława Karłowicza. W okresach urlopowych w kościele na Olczy organizowane są koncerty organowe. Tradycje muzyczne Olczy są znaczne: oto jeszcze w czasie I wojny światowej, a potem w latach międzywojennych, bywał na Olczy i mieszkał właśnie u Misjonarzy, krakowski kompozytor Bolesław Wallek-Walewski, który nad Olczyskim Potokiem tworzył m.in. Pomstę Jontkową – operę, będącą jakby ciągiem dalszym Moniuszkowskiej Halki. Z kolei w czasie okupacji hitlerowskiej mieszkał na Olczy wybitny muzykolog – ks. prof. Hieronim Feicht CM, przed wojną bliski przyjaciel Karola Szymanowskiego, członek pierwszego Senatu Akademii Muzycznej. Na Olczy pełnił obowiązki organisty, zajmował się także kolekcjonowaniem zapisów muzyki ludowej. Od wielu lat olczańska parafia i dzielnica współpracuje z zaprzyjaźnionym miastem i parafią Blanzy we Francji. W 1993 r. powstało działające przy parafii Stowarzyszenie Przyjaciół Blanzy. Od wiosny 1994 r. – jako komórka Katolickiego Stowarzyszenia Sportowego Rzeczypospolitej Polskiej –działa Olczański Parafialny Klub Sportowy im. Św. Judy Tadeusza (sekcje – pływacka, alpejska i biegowa).
Parafia posiada Radę Parafialną, dzięki której ludzie świeccy są głębiej zaangażowani w życie liturgiczne i duszpasterskie parafii. Wielu parafian modli się razem należąc do Róż Żywego Różańca. Jest wielu ministrantów i dziewcząt należących do Krucjaty Maryjnej. Odpust parafialny na Olczy odbywasię w pierwszą niedzielę po 18 lipca. Do tej uroczystości parafianie i przybywający pielgrzymi przygotowują się przez dziewięć poprzedzających ją dni uczestnicząc w Nowennie – wieczornym nabożeństwie ku czci Najświętszej Maryi Panny Objawiającej Cudowny Medalik.